Ahmed R. Ramadani
Një ditë maji me shi pranveror, u nisa drejt Xhamisë së Larme (apo të Pashës, ashtu siç njihet nga populli) në Tetovë kjo xhami mjaft e bukur. Kësaj here s’do mend se i tëri isha përplot me emocione, mall dhe nostalgji, gjithë këto ndjesi të përziera përnjëherësh…
Ndjeja mall ngase në kujtesën time menjëherë m’u shfaq fëmijëria ime dhe ditët e kaluara pranë mektebit të kësaj xhamie… Nostalgji për ato ditë të këndshme që kurrë më nuk kthehen, dhe emocione, ngase kësaj here shkoja tek hoxha im i nderuar dhe i çmuar Mulla Mahmud ef. Asllani, ky pishtar i dijes dhe ekspert i nxjerrjes së hafizëve, jo thjesht vetëm për vizitë, por për të bërë një reportazh mbi punën kolosale të këtij hoxhe të nderuar e bujar.
Ashtu i tëri i mbërthyer me emocione u ngjita shkallëve të mektebit të Xhamisë së Pashës, i cili ndodhet në katin e dytë të kësaj xhamie. Posa hapa derën, veshi më zuri plot zëra të cilët gumëzhinin sikur bletët në zgjua, zëra këta të nxënësve të cilët nga gojët e tyre të njoma recitonin vargje të Kur’anit Fisnik dhe përpiqeshin sa më shumë t’i shqiptojnë ashtu siç duhet.
Posa hyra, hoxha më buzëqeshi ëmbël, me atë buzëqeshjen e tij karakteristike… Pasi iu afrova e përshëndeta (i dhashë selam) dhe ai ma ktheu po me buzëqeshje. Më pas, llafosëm një çikëz, dhe unë avash-avash dola pikërisht aty, për çka edhe kisha vajtur, pra për të bërë një reportazh mbi të, punën dhe veprimtarinë e tij.
Nga përvoja e dija se hoxha i çmuar, është njeri tejet modest dhe aspak nuk pëlqen që të ekspozohet para gazetave apo mediumeve, thjesht ai e ka zakon të shprehet “Këtë që e bëj, e bëj vetëm për hir të Allahut. Ndaj, mjafton vetëm Allahu ta dijë. Nuk ka nevojë të më jepet publicitet”.
Mirëpo, pasi pak insistova dhe duke llafosur, ashtu spontanisht rodhi edhe biseda jonë, e cila ishte sa e këndshme aq edhe e shkurtër, thjesht koha ikte fluturimthi, akrepat e orës thuja se lëviznin më shpejtë se herave tjera… Në ndërkohë, gjersa ne të dy bisedonim, ai njëherit vazhdonte që çunave t’ua dëgjoj mësimin (dersin - ashtu siç shprehet vetë hoxha i çmuar).
Në fillim e luta për një biografi të tijën, i cili nuk ngurroi dhe ma tregoi në pika të shkurtëra:
BIOGRAFIA E MULLA MAHMUD EF. ASLLANIT:
Mulla Mahmud efendi Asllani është lindur më 15.03.1932 në fshatin Çiflik të Dervenit të Poshtëm, Tetovë. Aty qysh si fëmijë, i mori mësimet e para fillestare në mektebin e fshatit, te Mulla Beqiri.
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, fshehurazi ka vijuar mësimet në fshatin Merovë te Mulla Tahiri, ku për çdo ditë, tri vite rresht, dimër e verë ka udhëtuar nga katër orë në ditë. Aty ka patur rastin që të njoftohet me elementet e para të sarfit e të nahvit (të gramatikës dhe të sintaksës).
Pas kryerjes së shërbimit ushtarak, aty diku nga viti 1954, është caktuar imam në Novo Sellë të Dervenit të Poshtëm, ku shërbeu 9 vjet. Në ndërkohë, intenzivisht i është rrekur punës, dhe ka arritur të marrë provimin për imam, sepse asokohe ky kualifikim ishte i domosdoshëm për ata që shërbenin si imamë.
Në këtë kohë legalizohet edhe mësim-besimi. Me rastin e dhënies së provimit për imam, anëtar komisioni ka qenë edhe Haxhi Bedriu, kryetari i atëhershëm i Bashkësisë Islame të Maqedonisë. Në këtë provim, përveç lëndëve fetare janë përfshirë edhe lëndët shkencore, ku me sukses i ka mbrojtur, dhe ka marrë diplomë përkatëse.
PUNA DHE AKTIVITET E TIJ:
Sa i përket aktiviteteve të tija fetare (da’vetit), ato aspak nuk i kanë munguar. Këtë ai e bënte duke i mbledhur më të rriturit nëpër çajtore, nëpër shtëpi (sera), zijarete e herë duke organizuar edhe ekskurzione.
Ajo që vlen të përmendet dhe nuk duhet të harrohet, është kursi i leximit të Kur’anit që e mbante në Xhaminë e Pashës, për çdo ditë, gjysëm ore para namazit të akshamit, ku çdo kush kishte mundësi të dëgjojë apo të merr pjesë aktive. Poashtu edhe pas namazit të sabahut, edhe sot e kësaj dite, akoma vazhdon të mbajë kurs për leximin e Kur’anit për të gjitha grup moshat.
Vlen të përmendim se realizimi i këtij programi ka hasur në vështirësi dhe pengesa, të cilave mualimi në fjalë u ka bërë ballë me dinjitet, derisa ato u bënë realitet i përditshëm, që pastaj askush më nuk kishte forcë t’i pengojë. Ai, gjithashtu edhe gjatë muajit të Ramazanit ka pasur angazhime të veçanta.
Mulla Mahmudi tani i mbush afër 40 vjet punë si mualim në Xhaminë e Pashës (Larme), ku gjendet edhe sot e kësaj dite.
Mulla Mahmud ef. Asllani aktualisht është mualimi më i njohur dhe më aktiv në mbarë trojet etnike shqiptare dhe më gjerë. Me punën e tij vetëmohuese ka arritur sukses të jashtëzakonshëm në mësimin e Kur’anit fëmijëve. Është shembull markant i një pishtari të dijes, dersin e të cilit e morën qindra e qindra fëmijë, jo vetëm nga qyteti, por edhe nga fshatrat e afërta, dhe nga jashtë territorit të Maqedonisë.
Meritë e tij e veçantë është ajo që Mulla Mahmud ef. Asllani deri sot nxorri mbi 130 hafizë. Këtë mision të shenjtë e ushtroi edhe gjatë viteve 60, atëherë kur feja dhe mësim-besimi ishte i ndaluar nga pushteti ortodoks sllavo-komunist, por edhe pas viteve të 80-ta, kur mësim-besimi me urdhër “nga lartë” ushtrohej vetëm gjatë të shtunave e të dielave. Ai këtë detyrë vazhdon ta ushtron edhe sot e kësaj dite me mjaft sukses.
Numri momental i hafizëve që kanë dalë nga mualimi dhe muhafizi i shquar Mulla Mahmudi është, ashtu siç theksuam edhe më sipër mbi 130 hafizë.
Vlen të përmendim se mosha e hafizëve është nga më e ndryshmja:
Fjala bie, hafizi më i ri për nga mosha që ka mbaruar hifzin i ka pasur vetëm 7 vjet, akoma pa hyrë në klasë të parë të shkollës fillore. Kuptohet që ka edhe nxënës të moshave të ndryshme, por më të shumtë janë ato të moshës 9, 10, 11, 12 vjeçare e më tej, dhe të të dy gjinive, si djem ashtu edhe vajza.
Shumica e tyre, pas përfundimit të hifzit, regjistrohen në Medresenë e Isa Beut, por ka edhe prej atyre që regjistrohen në Kosovë, Bosnjë, Turqi, Siri, Jordani, Egjipt, Arabinë Saudite, etj.
Një numër bukur i madh i tyre kanë diplomuar në universitetet e ndryshme islame, ka prej atyre që edhe kanë magjistruar, ndërsa njëri edhe ka doktoruar. Gjithashtu vlen të përmendim se një numër bukur i madh i tyre, aktualisht ushtrojnë detyra fetare dhe të ndryshme në Tetovë, në fshatrat e Tetovës dhe jashtë territorit të Maqedonisë, në Kosovë, Bosnjë, Turqi etj.
Por si duket në të vërtetë një ditë pune e hoxhës së nderuar Mulla Mahmud ef. Asllanit:
Ai del nga shtëpia e vet që në kohën e namazit të sabahut dhe kthehet në shtëpi pas namazit të jacisë. Gjithë ditën qëndron në xhami, përkatësisht mekteb, dhe asnjë ditë nuk ka pushim, përveç 2 ditëve të Fitër Bajramit (Bajramit të Ramazanit) dhe 3 ditëve të Kurban Bajramit. Ai përkundër moshës që ka, aspak nuk ngurron që gjithnjë të jetë në shërbim të Islamit, përkatësisht në mësimin e fëmijëve me dijet nga Kur’ani Fisnik dhe veçanërisht mësimin e hifzit. Përveç kësaj, ai për çdo vit kryen me nxënësit e tij edhe nga një hatme.
Hoxha në fjalë është i shkathtë për të nxjerrë hafizë të Kur’anit në shek. XX, ngase tërë jetën ia ka përkushtuar këtij qëllimi të lartë e sublim. Ai është tamam një pedagog i vërtetë dhe psikolog i lindur… dhe ta them të vërtetën s’di a ka ndonjë tjetër në botën arabe apo atë islame dhe më gjerë, që ia ka tejkaluar në këtë çështje.
Me plot të drejtë mund të themi, fare pa e tepruar se hoxha i nderuar është vetë shkollë (medrese) e nxjerrjes së hafizëve. Zoti na bëftë sikur ai!
METODA SE SI KRYHET HIFZI DHE PROMOVIMI I HAFIZËVE:
Sipas të dhënave që munda të ofroj nga biseda që zhvillova me hoxhën e çmuar, në vijim jam munduar që së paku ta sqaroj ecurinë e proçesit të mësimit të hifzit:
Nxënësi (talebja-siç e quan hoxha) kur vendos t’ia nisë hifzit, e ndjek këtë metodë mësimi: Së pari e mëson faqen e 20 të xhuzit të parë, pastaj ç’do faqe të 20 të ç’do xhuzi, pastaj faqen 19 (kuptohet duke e përsëritur edhe faqen e 20, pra atë që e ka nxënë përmendësh më herët), pastaj 18, 17, 16, 15 e kështu me rradhë, gjersa arrinë me sukses ta përfundojë hifzin.
Nxënësi pasi e përfundon hifzin, ai edhe njëherë, kuptohet, për një periudhë kohore fare të shkurtër, e përsërit tërë Kur’anin përmendësh, me qëllim që të jetë sa më mirë i pëgatitur, dhe pas kësaj, Mulla Mahmud ef. Asllani, lajmëron organet kompetente të Myftinisë, dhe e cakton terminin pranë organeve të Myftinisë së Tetovës, për kandidatin që e ka përgatitur hifzin, që kandidati edhe zyrtarisht ta mbrojë titullin hafiz i Kur’anit Fisnik. Kandidatët, zakonisht hifzin e kryejnë për një periudhë dy vjeçare, por ka edhe nga ata që e përfundojnë hifzin edhe për një kohë më të shkurtër.
Myftinia e Tetovës cakton datën dhe komisionin tre antarësh, për mbajtjen e provimit të kandidatit të ri, i cili provim vazhdon tri ditë me rradhë, nga dy orë, ku kandidatit i parashtrohen mbi një mijë pyetje, dhe në fund nga komisioni tre antarësh, bëhet vlerësimi dhe suksesi i kandidatit. Kandidatit të ri, në bazë të suksesit të arritur, komisioni i jep titullin “Hafiz i Kur’ani Kerimit”, dhe hafizi në fjalë pajiset me një Diplomë të lëshuar nga Rijaseti i Bashkësisë Fetare Islame të Maqedonisë.
Në të shkruhet emri, mbiemri, viti i lindjes, viti i fillimit dhe viti i mbarimit të hifzit, emri i muhafizit (pra ai i Mulla Mahmud ef. Asllanit) dhe emrat e anëtarëve të komisionit, dhe në fund vula dhe nënshkrimi i Reisul-Ulemasë së Bashkësisë Fetare Islame të Maqedonisë.
Kjo në pika të shkurtëra, ishte biografia e përpjekjeve në rrugë të Allahut e këtij pishtari, që me të vërtetë meriton çdo lëvdatë dhe respekt, por që fjalët janë të pakta dhe kurrë nuk mund ta përshkruajnë punën kolosale, që ai ka bërë dhe që akoma edhe sot e kësaj dite vazhdon ta bëjë, për nxënien e Kur’anit përmendësh, gjegjësisht kultivimin e institucionit të hifzit, për të cilën gjë, sot për fat të keq shumë pak ka prej atyre që punojnë në këtë rrugë.
U ndava me hoxhën e nderuar Mulla Mahmud ef. Asllani, duke i uruar shëndet, lumturi, mbarësi, jetë të gjatë dhe mbi të gjitha suksese në misionin e tij fisnik e sublim, nxjerrjen e sa më shumë hafizëve të tjerë.
Kur dola nga xhamia, shiu akoma vazhdonte të binte prajshëm. I tëri isha i pushtuar nga nuri rrezatues i fjalëve të ngrohta e të sinqerta të hoxhës tim të çmuar Mulla Mahmud ef. Asllanit, që vazhdonin të më shoqëronin gjatë gjithë kohës…
Të nderuar lexues!
Mendoj se deri diku u përpoqa t’i hedh në letër përshtypjet që pata nga takimi me hoxhën e nderuar, dhe ato t’i ndajë edhe me Ju, duke qenë plotësisht i vetëdijshëm se fjalët gjithnjë janë të pakta dhe kurrën e kurrës nuk mund t’i shprehin ato ndjesi dhe punën kolosale të Mulla Mahmud ef. Asllanit.
Megjithatë uroj që së paku një fllad shpirtëror sado-kudo të përcjell deri tek Ju, ashtu edhe siç thashë pa pretenduar se i kam shprehur të gjitha, përkundrazi…
Për fund s’më mbetet gjë të shtoj, pos ta lus Allahun e Madhërishëm që këtij pishtari të rrallë t’i jep jetë të gjatë, ndërsa në Ahiret ta shpërblejë me Xhennetin Firdeus dhe në shoqëri me Pejgamberin s.a.v.s. Amin!
[img][/img]

Allahu të shpëbelft vlla për këtëpostim, një her mendova se kjo është ndodhia jote kur ke shkuar të msosh për hafiz po pastaj e kuptova se ishte intervist e gazetarit.