Ardit Hoxhllaku
Me emri e Allahut Meshiruesit Meshireberesit.
All-llahu xh.sh këtë botë dhe të gjithë krijesat që ekzistojnë në këtë botë i ka krijuar për dobinë e njerëzimit. Uji, bimët, pylli, kafshët, pasuritë nëntokësore, malet, erën, luginat, dielli janë vetëm disa nga dhuntitë që All-llahu xh.sh i ka dhuruar njerëzve. Në këtë rast njeriut i është dhënë forca fizike dhe arsyetimi, e i është treguar se do fitojë vetëm atë çfarë punon.
All-llahu xh.sh thotë:
“Dhe se njeriut nuk i takon tjetër vetëm se ajo që ka punuar.” (Nexhm/39)
All-llahu xh.sh ka marrë për sipër ti japin rriskun njerëzve.
All-llahu xh.sh në kur’an thotë:
“E ata që për hir të All-llahut braktisën atdheun e tyre, (e duke luftuar) u vranë ose vdiqën, All-llahu do t’i shpërblejë me shpërblimin më të mirë, e s’ka dyshim, All-llahu është më i miri shpërblyes.” (Haxh/58)
“Thuaj: “S’ka dyshim se Zoti im është Ai që i jep furnizim të begatshëm atij që do nga robërit e vet dhe Ai ia pakëson atij, e çkado që të jepni, Ai e kompenson atë dhe Ai është dhuruesi më i madh”. (Sebe/39)
“Po, kur ata shohin ndonjë tregti ose ndonjë aheng mësyhen atje, kurse ty të lënë në këmbë. Thuaju: “Ajo që është tek All-llahu është shumë më e mirë se dëfrimi dhe tregtia, e All-llahu është furnizuesi më i mirë!” (Xhuma/11)
“All-llahu është furnizues i madh. Ai, fuqiforti.” (Dharijat/58)
Me gjithë këtë All-llahu xh.sh i ka treguar njerëzimit se cila është e lejuar e cila ëështë e ndaluar dhe I ka ftuar njerëzit që ta fitojnë jetën e tyre nga rruga e lejuar pra hallall.
All-llahu xh.sh thotë:
“Juve u janë ndaluar (t’i hani): ngordhësirat, gjaku, mishi i derrit, ajo që theret jo në emrin e All-llahut, e furmja, e mbytura, e rrëzuarja, e shpuarja (nga briri i tjetrës), ajo që e ka ngrënë egërsira, përveç asaj që arrini ta therrni (para se të ngordhë), ajo që është therrur për idhuj dhe (u është e ndaluar) ta kërkoni me short fatin. Kjo është mëkat ndaj All-llahut. Tashmë, ata që mohuan, humbën shpresën për fenë tuaj (se do të ndërroni), andaj mos u frikësonju atyre, por Mua të më frikësoheni. Sot përsosa për ju fenë tuaj, plotësova ndaj jush dhuntinë Time, zgjodha për ju islamin fe. E kush detyrohet nga uria (të hajë nga të ndaluarat), duke mos anuar dhe duke mos patur qëllim mëkatin, All-llahu falë shumë dhe është mëshirues. Të pyesin ty (Muhammed), çka u është lejuar atyre? Thuaju: “U janë lejuar të gjitha ushqimet e mira dhe ai (gjahu) i gjahtarëve (shtazëve) të dresuara që i mësoni ashtu si ju ka mësuar juve All-llahu. Hani pra, atë që gjahtuan për juve dhe më parë përmendeni emrin e All-llahut. Kini dro nga All-llahu pse All-llahu shpejt merr masa. Sot u lejuan për ju ushqimet e mira, edhe ushqimet (të therrurat) e ithtarëve të librit janë të lejuara (hallall) për ju, edhe ushqimet (të therrurat) tuaja janë të lejuara për ta (u janë lejuar). Gratë e ndershme besimtare dhe (gra) të ndershme nga ata të cilëve u është dhënë libri para jush, kur atyre u jepni pjesën e caktuar të kurorës, por duke pasur për qëllim martesën, e jo imoralitetin dhe jo si dashnore ilegale. E kush mohon (tradhton) besimin, ai ka asgjësuar veprën e vet dhe ai në botën tjetër është prej të shkatërruarve.” (Maide/3,4,5)
Kur kanë pyetur Pejgamberin a.s se cili është fitimi më i mirë? Është përgjigjur në këtë mënyrë: “Fitimi që fitohet me punën e dorës pra djersës dhe tregëtia e ndershme(mebrur).” (Ahmed Ibn Hanbel, Musned, III, 466, IV, 141.) Mebrur quhet tregtia që bëhet me marrëveshje ku nuk përzihet gënjeshtra apo mashtrimi në të. Në një hadith tjetër thuhet kështu: “Asnjë njeri nuk do hajë ndonjë ushqim më të mirë se ushqimi që fiton me djersën e vet.” Pa dyshim që edhe Davudi a.s ka jetuar me fitimin që ka fituar me punën e tij duke bërë veshje mbrojtëse. (Buhari, Buju’)
Sipas kësaj që shkruajtëm më lart kuptohet se fitimi më i mirë është ai fitim që fitohet me djersën e ballit. Juristi i famshëm el-Maverdiu (vd, 450/1058) thotë mënyrat e fitimit janë tre “ Bujqësi, tregti dhe profesion”. Pasi i përmend këto thotë se imam Shafiu r.h (vd. 204/819) ka preferuar tregtinë para tjerave, por ka parë më të pranueshme bujqësinë prandaj dhe ka thënë se fitimi më i mirë vjen nga bujqësia. Sipas imam Neveviut (vd. 676/1277) bujqësia dhe profesioni janë më të mira se tregtia sepse këto dyja mbështetën drejtë në punën e njeriut. Ndërsa tregtia mbështet tek pasuria pa punën e krahut (djersën e ballit). Nëse marrim bujqësinë dhe profesionin pra zanatin, bujqësia është më e lartë sepse ka të bëjë me një hapësirë më të madhe tek njerëzit. Bujqësia ashtu si fut në brendësinë e sajë njerëzit ashtu fut edhe kafshët prandaj është më lartë se profesioni. Të gjithë gjallesat janë nevojtare ndaj bujqësisë. (Kamil Miras, Texhridus-sarih)
Pejgamberi a.s thotë: “Kush mbledhë nga ushqimet dhe i shet ato me çmimet e kohës shpërblehet me sevape sikur ti kenë dhënë të varfërve lëmoshë të gjitha ato çfarë ka shitur. (Ibn Maxhe)
Thu 23 Mar 2023 - 2:31 nga 
