Kopja zyrtare e Uthmanit
Kurani u shpall fillimisht në dialektin kurejshit të gjuhës arabe.
Por për t'ua lehtësuar të kuptuarit e tij njerëzve që flisnin dialekte
të tjera, , Allahu e shpalli Kuranin në shtatë dialekte të arabishtes.
Gjatë periudhës së kalifit Uthman (pasuesi i dytë i profetit),
ndryshimet në leximin e Kuranit mes fiseve të ndryshme u bënë të
dukshme, për shkak të leximeve të ndryshme sipas dialekteve. Filluan të
shfaqeshin grindje mes tyre, ku çdo fis e quante leximin e vet të saktë.
Kjo alarmoi Uthmanin, i cili bëri një kopje zyrtare në dialektin
kurejshit, dialekti në të cilin Kurani iu shpall profetit dhe u mësua
përmendësh nga shokët e tij. Ky përpilim i bërë nga Komiteti i Uthmanit
nuk është një version tjetër i Kuranit (si versionet biblike), por e
njëjta shpallje që iu dha profetit nga Zoti.
Enes bin Maliku tregon se Hudhejfe bin El-Jemen shkoi tek Uthmani në
kohën kur populli i Shamit (Sirisë) dhe populli i Irakut po zhvillonin
një luftë për të pushtuar Armeninë dhe Azerbajxhanin. Hudhejfe u
frikësohej ndryshimeve në leximin e Kuranit, prandaj i tha Uthmanit: "O i
pari i besimtarëve! Shpëtoje këtë komb para se ata të grinden për
Librin (Kuranin), ashti si hebrenjtë me të krishterët. Kështu Uthmani i
dërgoi një mesazh Hafsas, ku shkruante: "Na i dërgo dorëshkrimet e
Kuranit që t'i përpilojmë materialet kuranore në kopje të përsosura dhe
pastaj do të t'i kthejmë". Hafsa ia dërgoi dorëshkrimet. Umthani
urdhëroi Zaib bin Thabit, Abdullah bin ez-Zubeir, Seid bin El-As dhe
Abdur Rahman bin Harith bin Hisham të rishkruanin dorëshkrimet në kopje
të përsosura. Uthmani u tha tre burrave kurejshitë: "Nëse nuk pajtoheni
me Zeid bin Thabit për ndonjë pikë të Kuranit, atëherë shkruajeni në
gjuhën kurejshite". Ata vepruan kështu dhe pasi kishin shkruar shumë
kopje, Uthmani dërgoi në çdo provincë myslimane nga një kopje dhe
urdhëroi që të gjitha materialet e tjera të shkruara, të plota apo të
pjesshme, të digjeshin...29
Sërish, u vendosën kritere shumë të rrepta nga komiteti për të
parandaluar ndonjë ndryshim të shpalljes.
1. Kopja origjinale e përgatitur nga Ebu Bekri do të shërbente si
baza kryesore.30
2. Ndonjë dyshim që mund të krijohej, si për shembull për shprehjen e
një pjese të caktuar në tekstin e shkruar, do të largohej duke mbledhur
personat që e kishin mësuar pjesën në fjalë nga profeti.31
3. Vetë Uthmani duhej ta mbikëqyrte punën e këshillit.32
Kur u përfundua recensioni i plotë, Uthmani dërgoi një kopje të tij
në Mekë, Damask, Kufa, Basra dhe Medina.
Veprimi i Uthmanit për të djegur kopjet e tjera, përveç recensionit
të fundit, megjithëse në dukje drastik, bëhej për përmirësimin e
harmonisë të gjithë komunitetit dhe u miratua njëzëri nga shokët e
profetit.
Tregohet se Zeid bin Thabit ka thënë: "Shokët e profetit Muhamed
thoshin "Për Zotin, Uthmani ka vepruar mirë, Uthmani ka vepruar mirë".33
Një shok tjetër i vlerësuar Musab ibn Said ibn Abi Vekas ka thënë:
"Pashë njerëzit që zbatonin urdhrin e Uthmanit, duke djegur kopjet e
mëparshme, dhe ata të gjithë ishin të kënaqur me këtë veprim; asnjeri
nuk foli kundër tij".34
Ali ibn Abu Talib, kushëriri i profetit dhe pasuesi i katërt i
profetit komentoi: "Nëse do të kisha qenë në vendin e Uthmanit, do kisha
bërë të njëjtën gjë".35
Nga të gjitha kopjet e bëra nga Uthmani sot ekzistojnë vetë dy. Njëra
është në Tashkent (Uzbekistan) dhe tjetra në Stamboll (Turqi). Më
poshtë vijon një histori e shkurtër e këtyre dy kopjeve:
1. Kopja që Uthmani e dërgoi në Medine u mor nga autoritetet turke në
Stamboll, dhe gjatë Luftës së I Botërore u dërgua në Berlin. Traktati i
Versajës, që i dha fund Luftës së Parë Botërore, përmban pikën e
mëposhtme:
Neni 256
Brenda gjashtë muajsh nga hyrja në fuqi e traktatit aktual, Gjermania
do t'ia kthejë madhërisë së tij, Mbretit të Hedjazit, Kuranin origjinal
të kalifit Uthman, i cili u mor nga Medina nga autoritetet turke dhe
thuhet se i është dorëzuar ish perandorit William II".36
Pastaj ky dorëshkrim arriti në Stamboll, por jo në Medine.37
2. Kopja e dytë mbahet në Tashkent të Uzbekistanit. "Mund të jetë
dorëshkrimi kryesor ose një prej kopjeve të bëra në kohën e Uthmanit".38
Ajo u dërgua në Samarkandë në vitin 890 të hixhretit (1485) dhe u la
atje deri në vitin 1868. Pastaj u dërgua në Shen Pitersburg nga rusët,
në vitin 1869. Qëndroi atje deri në vitin 1917. Një orientalist rus bëri
një përshkrim të detajuar të tij, duke thënë se shumë faqe ishin
dëmtuar dhe disa mungonin. Nga kjo kopje u bënë 50 të tjera nga
S.Pisareff në vitin 1905. Një kopje iu dërgua sulltanit otoman Abdul
Hamid, Shahut të Iranit, Amirit të Bukharasë, në Afganistan, në Fas dhe
disa personaliteteve myslimane. Një kopje është tani në bibliotekën e
Universitetit të Columbia-së (SHBA).39
Më vonë dorëshkrimi u kthye në vendin e tij dhe arriti në Tashkent në
vitin 1924, ku ka qëndruar që atëherë.40
Përfundim
Dy prej kopjeve të Kuranit që fillimisht u përgatitën në kohën e
kalifit Uthman, ekzistojnë edhe sot dhe teksti dhe sistemimi i tij mund
të krahasohen sot nga kushdo me çdo kopje tjetër të Kuranit, qoftë i
printuar, qoftë i shkruar me dorë, nga çdo vend apo periudhë kohore. Ato
do të jenë identike.41
Tani mund të themi nga faktet e dhëna më sipër me bindje dhe siguri
të plotë se profeti e kishte mësuar përmendësh gjithë Kuranin, urdhëroi
ta shkruanin para tij, shumë prej shokëve të tij e mësuan përmendësh
gjithë shpalljen dhe zotëronin të gjitha kopjet e tyre personale. Ky
proces i ruajtjes së dyfishtë më shkrim dhe në kujtesë u vazhdua në çdo
brez pasues deri në kohën tonë, pa ndryshime, ndërshtënie apo heqje
pjesësh nga ky libër hyjnor.
Williams Muir deklaron: "Pra ekziston siguria e brendshme dhe e
jashtme, se ne zotërojmë tekstin që vetë Muhamedi e ka dhënë dhe e ka
përdorur".42
Ai vazhdon: "Ndoshta nuk ekziston ndonjë libër tjetër në botë që ka
mbetur i pandryshuar për 12 (tani 14) shekuj".43
Kjo mbrojtje hyjnore që i është dhënë Kuranit, udhëzimit të fundit të
shpallur për njerëzimin deklarohet nga Zoti në Kuran:
"Ne me madhërinë Tonë e shpallëm Kur’anin dhe Ne gjithsesi jemi
mbrojtës të tij". (Kuran 15:9)
Krahasojeni këtë ruajtje hyjnore dhe historike të Kuranit me çdo lloj
literature, qoftë ajo fetare apo laike dhe bëhet e qartë se asnjëra nuk
e ka të njëjtën mbrojtje të mrekullueshme. Dhe siç u tha më lart, një
besim është po aq autentik sa autenticiteti i shkrimit të tij të
shenjtë. Dhe nëse shkrimi i shenjtë nuk ruhet, si mund të jemi të sigurt
se besimi që ngrihet nga ky shkrim është hyjnor apo i bërë nga njeriu,
dhe nëse nuk jemi të sigurt për vetë besimin, atëherë shpëtimi ynë në
botën tjetër vihet në rrezik.
Prandaj këto fakte për mbrojtjen e Kuranit nga shkatërrimi janë një e
dhënë e fortë për origjinën e tij hyjnore. U kërkojmë të gjithë
personave të sinqertë ta lexojnë, ta kuptojnë dhe ta jetojnë Kuranin
"udhëzimin për njerëzimin".