Kush është kompetent të bëjë hallalin dhe haramin ?

Kush është kompetent të bëjë hallalin dhe haramin ?
Kush është kompetent të bëjë hallalin dhe haramin ?
Ebul Ferxh iben Xheuzi-Allahu e meshiroft- ka then per ta qe flasin per fen , apo japin fetva pa dije."Njerz te til,jan sikurse ai qe i orienton udhetaret pa e njohur rrugen,si i verberi qe deshiron ti tregoj kiblen njerzve dhe sikurse ai qe nuk e ka haberin nga mjekesia e qe ben si doktor,madje ai esht me i keq se te gjith keta".

Feja Islame ne te gjithe tersin e saj esht e ndertuar mbi dispozitat mes urdherimit dhe ndalimit , hallallit dhe haramit, prandaj qe njerzit te jen te orientuar siq duhet me ekto dizpozita , Islami nuk e ka len kete der te hapur qe tta perdor kush te doj e si te doj , porese ka treguar se ajo esht specifik e Allahut,Ligjvenesitte drejt e plot urtesi::" Vetem Atij i perket Krijimi dhe Urdherimi (gjykimi).Qoft bekuar Allahu,Zoti i botave""Pra ne kete pik islami e ka percaktuar se ai qe zotron te berit hallall dhe haram esht vetem Ligjvenesi i drejt -Allahu i Lartesuar- duke e hequr kete kompetenc nga duart e njerzve. Keshtu qe nuk ka mundesi askush qe ta marr kete te drejt qoft ai monark,sulltan apo dijetar.

E gjith kjo fjal na tregon qart dhe prer se hallall esht vetem ajo qe esht e lejuar ne tekste te Kur`anit dhe Sunetit, sukurse haram esht vetem ajo qe esht e ndaluar po ne keto dy burime .Ndaj qdokush po perpiqet qe nje gje te till ta bej te drejt dhe funksion te tijin, ai sigurisht qe e ka kaluar kufirin dhe ka kundershtuar te drejten hynore ne legjislacionin per krijesat. Madje nese njerzit i pasojn te paret e tyre qofshin pushtetare apo dijetar ne berjen e hallalleve apo harameve te gjerave , te cilat nuk jan te tilla ne kuran dhe sunet , ata skan ber gje tjeter perveq se i kan marr keta njers si Zota na ven te Allahut.

Allahu i Lartesuar ne Kur`anin Famelart tregon se si ran ne ket lloj shirku popujt e meparshem ku tregon ""Ne vend te Allahut , ata kan zgjedhur per zot rabinet dhe murgjit e tyre ,si dhe Mesin , te birin e Mejremes , nderkoh qe jan urdheruar te adhurojn vetem nje Zot, per veq te Cilit nuk ka tjeter qe meriton te adhurohet.I Lartesuar qofte Ai mbi gjithqka qe ia shoqerojn(ne adhurum)""" Ne nje hadith te sakt percillet se kur i degjoj keto ajete shoku i profetit sal-lallahu alejhi ve selam ,Adij iben Hatimi, i tha Profetit:Po ne nuk i kemi adhuruar ata" Profeti e pyeti:"Anuk i benin ata gjerat e ndaluara te lejuara dhe ju i konsideronit si te lejuara (hallall)?Anuk i benin ata gjerat e lejuara te ndaliara dhe ju i konsideornit ato haram?"Po - u pergjegj ai -kjo esht e vertet .-Ateher Profeti i tha : Ky esht adhurimi qe i benit ju atyre


Shejhul islam Iben Tejmie -Allahu e meshiroft- permend se Rabina iben Enesi i ka then Ebu Ali
:" Si ran bijet e israelit (qifutet) ne ket lloj idhujtarie ?"Ai u pergjegjet : "Ata ran ne ket lloj idhujtari per faktin se e gjeten ne librin e Zotit at me te cilen u urdheruan dhe ndaluan dhe thane: "Ne do te veprojm si na thon Rabinet,ate qe na e urdherojn ata ne do ta kryejm dhe ate qe ata na e ndalojn ne do ta lejm,Keshtu ata vepruan se qthan njerzit dhe e hodhen pas shpine librin e Allahut ""


Imam Maliku tregon :"" Nje burr hyri nje her tek Rabia ibn Ebi Abdu Rrahman dhe e gjeti duke qar , qfar ke qe qan?-e pyeti ate duke u frikesuar nga gjendja e ti ne te cilen ai ishte .Ai prap e pyeti dhe i tha : ""Mos vall te ka ren ndonje fatkeqesi?""Ai u pergjegj :"PER SE PO PYTEN NJERS TE CILET NUK KAN DIJE DHE PO NDODH NE ISLAM NJE QESHTJE E MADHE.Me pas i tregoi per injorantet ku do te drejtojn njersit dhe te cilet do te devojojn ata nga e verteta duke then :"""Disa te cilet japin fetva te veta ketu e meritojn burgun me teper se sa hajdutet"" Allahu e meshiroft ket dijetar nga Tabinet ..Qfar do te thoshte do te vepronte ai , nese do te jetonte ne kohet tona .?????
Por me qen se ne shumicen e resteve jane pushtetaret dhe dijetaret ata qe bien ne kete sprov - berjen e hallallit haram dhe te kunderten-, dhe ata te cilet pasohen nga njersit , patjeter na del detyre te sqarojm sadopak, se si vlersohen pasuesit e tyre ne keto qendrime .

Shej Muhamed iben Salih el Uthejmini Allahu e meshiroft , gjat komentimit te hadithit te lartpermendur ne librin e tij : Kaulul Mufid ala kitab Et Teuhid" Thot : Dije se pasuesit dhe ndjekesit e dijetarve dhe qeveritarve , ne lidhje me hallallin dhe haramin ndahen ne tre kategori:

a)-Ti pasojn ne kete qeshtje duke qene te kenaqur me vendimet e tyre dhe duke urryer vendimin e Allahut , njerzit te till jan jo besimtaret , sepse kan urryer ate qe ka zbritur Allahu, keshtuq e Allahu ka quar dem punet e tyre .

b)-Tja pasojn ata , por nje kosisht jan te vetedijeshem dhe te kenaqur me gjykimin e Allahut, si dhe e pranojn se gjykimi i Allahut esht me i miri dhe i pershtateshem per njerzit dhe shtetet,por se i pasojn keta nejrs per shkak apo qellim te epshit apo perfitimeve matriale, nje person i till nuk konsiderohet jo besimtar por se ai esht i prishur dhe se konsiderohet si gjynaqar.

c)-Ti pasojn ata duke mos pasur dituri , apo duke menduar se ky qe ata e kan vepruar esht gjykimi i Allahut.Njerzit te till ndahen ne dy kategori:
1-Njerz te cilet mund te arrin tek e verteta por se qe kan neglizhuar te tillet konsiderohen gjyhnaqar , sepse Allahu ka urdheruar qe te pyeten dijetaret ne rast kur njeriu esht i paditur.
2-Njerzit , te cilet nuk kan dije dhe qe nuk kan mundesi te arrijn te mesojn , keshtu qe ai i pason ata duke i imtuar dhe mendon se kjo esht e verteta, keta njers nuk kan pergjegjsi , e as mekate , sepse ata ben ata qe u urdheruan dhe jan te justifikuar ne ndjekjen e tyre, prandaj esht percjell se Profeti a,s ka then :Ati qe jepet fetva pa dije , gjynahu i tij bie mbi ta qe ja dha ket fetva///"".
Nese ne do ta ngarkonim ate me mekatet per shkak te gabimit te tjeterkujt ateher sigurisht qe do te vendosni ne veshtersi e siklet dhe nejrsit nuk do te kishin me siguri nga as kush, nga frika se mos konsideroheshin gjyhnaqar .
Edhe nje her duam ta vem theksin , se kjo qeshtje esht e rrezikshme , ndaj i bej thirrje te gjithve thirrsve dhe imamllareve , qe te qortojn besimtaret dhe tua terheqin vretjen atyre ne menyr qe te mos flasin per fen e Allahut pa pasur dije e keshtu ta humbin veten dhe te tjeret .Por le ti len keto qeshtje ti trajtojn dijetaret kompetent apo nxenesit e dijes nese duan te jen te shpetuar .
Imam iben Hazm El Endelusi - Allahu e meshiroft - ka then : Dijetaret se sa hyrja e te hujve te cilet nuk jan kompetent .., Sepse ata jan injorant dhe mendojn sikur din dhe prishin duke menduar se rregullojn"".


Pra vellezer dhe motra per fund lusim Allahun qe te na furnizoj me dituri te dobishme amin

Lusim Allahu qe ti ndihmoj nenat tona baballaret tan vellezerit tan motrat tona musliman-e ne flaken e luftes ne gjithat tokat muslimane Allahume amin
Pa dyshim se muslimanet jemi nje therr ne fyt per besimtaret Allahu na ka ngrit me islam Allahu na ngrit ne xhenetul firdews Allahume amin