Ligjërata e sotme do të jetë një përpjekje për t’iu përgjigjur një pyetjeje, e cila parashtrohet shumë, sidomos nga rinia, në ditët e sotme e që është:

Përse shpeshherë në adhurimet që bëjmë (sikurse namazi, leximi i Kuranit…) na shfaqet ndjenja e monotonisë në përsëritjen e tyre?
Fillimisht, merakosja për këtë çështje nuk duhet të shndërrohet në frikë, ngase kjo lloj monotonie, ose këto ndjenja të personifikuara si mërzi, janë prej natyrës së egos (vetës, nefsit) së njeriut. Muhamedi alejhiselam thotë: ”Me të vërtetë pas çdo vepre pason shkathtësia (d.m.th. vjen dëshira, vullneti i fuqishëm për të bërë adhurim, në fillim) dhe pas çdo shkathtësie vjen ngathtësia, d.m.th. mbas entuziazmit, ose dëshirës së flaktë për adhurim, vjen një periudhë ku dobësohet imani, zbret dëshira për adhurim. Kështu që, ai i cili e orienton ngathtësinë e tij drejt sunetit (rrugës së Pejgamberit alejhiselam), ai është në udhëzim, ndërsa ai që e orienton ngathtësinë e tij drejt mëkatit është i humbur. Disa dijetarë e kanë shpjeguar “orientimin e shkathtësisë dhe të ngathtësisë”, në atë se besimtari e zgjedh mesataren - bënë ibadet në momentin kur i vjen vullnet i fortë, mirëpo nuk pakëson nga adhurimi në momentin kur i dobësohet dëshira për adhurim. Dijetarët e shkencës së pastrimit shpirtëror citonin: Egoja është, sikurse deti, i cili posedon baticën dhe zbaticën, kështu që bëje ndërtesën tënde në mes të baticës që mos të të dëmtojë dhe zbaticës, që mos të të pakësojë në të.

Sa i përket sugjerimit të parë – merakosu, por të mos jesh i frikësuar. Ndërsa sa i përket sugjerimit të dytë konkludojmë:

Njerëzit janë të klasifikuar sa i përket rrugës së tyre për tek Allahu i Madhëruar, kështu që ajo që i përcakton pozitat e tyre për tek Allahu, janë qëllimet e tyre, së pari. Pastaj të kuptuarit e rrugës së tyre për tek Allahu dhe adhurimit, së dyti. Si dhe korrektësia e marshimit të tyre për tek Allahu Fuqiplotë, së treti. Sa i përket të parës, çfarë është qëllimi ynë për t’iu afruar Allahut? A pretendojmë kënaqësinë e Tij, a pretendojmë xhenetin e Tij, apo a dëshirojmë shpëtimin nga zjarri i Xhehenemit, ose dënimit të tij? Apo është çështje që ka të bëj me atë se duhet të heqim një barrë nga supet me kryerjen e ibadeteve, të cilat I kemi mësuar nga prindërit tanë? E ai që e ka qëllimin e kësaj të fundit, patjetër ta pastrojë qëllimin e tij.
Adhurimi është lidhje mes zemrës tënde dhe Allahut. Prandaj, nuk është pjesë prej lidhjeve tuaja shoqërore, por lidhet me marrëdhëniet tuaja shoqërore, por assesi nuk është adhurimi pasues i tyre (marrëdhënieve shoqërore). Sa i përket qëllimit të parë: qëllimit të përfitimit të kënaqësisë së Allahut, Xhenetit të Tij, shpëtimit nga zjarri, njerëzit ndahen në dy grupe: ata që qëllimi i tyre i plotë është hyrja e tyre në Xhenet si dhe shpëtimi i tyre nga zjarri. Këta janë që quhen pronarët e së djathtës, si dhe numri i tyre është i madh në çdo periudhë. Për këta Allahu shprehet: ”Një grup prej të parëve dhe një grup prej të fundit…”(kaptina El- Uakia,vërseti 13-14). Ndërkohë që ekziston një shkallë që është më e lartë se shkalla e këtyre, e që është shkalla e atyre që janë afër Allahut (Eulijatë). Po Kurani citon për këta: ”…Një grup prej të parëve dhe një pakicë prej atyre të fundit…”(kaptina El-Uakia, vërseti 39-40) .
A nuk dëshiron të jesh prej kësaj pakice? A nuk ke ëndje që të ngritesh për ta ballafaquar egon tënde në mënyrë që t’i përkasësh kësaj elite? Këta janë të cilët këndvështrimi i tyre në adhurim është më lart, se sa pozicionimi i tyre në të pretenduarit e hyrjes në Xhenet dhe shpëtimi nga zjarri, por pa treguar mospërfillje për këtë pretendim (dëshira për xhenet..). d.m.th. qëllimi i tyre final, është përfitimi i kënaqësisë së Allahut. Për këtë, kur ka thënë Zonja Rabia Adeuije: ”O Zot, nëse të adhuroj Ty nga dëshira për të hyre në xhenetin Tënd, mos më fut në xhenet. Si dhe nëse të adhuroj nga frika prej zjarrit, më fut në të!”. Me këtë rast njëri prej kërkuesve të dijes e kritikoi Rabien për këto fjalë, duke i thënë: ”Ke frikë Allahun, sepse i Derguari i Allahut alejhiselam e kërkonte Xhenetin dhe kërkonte mbrojtje prej zjarrit!”. Ndërsa ajo iu përgjigj: ”Mos u nxito! Unë e lus Allahun të më fus në Xhenet si dhe e lus të më mbroj prej zjarrit dhe nuk paraqes mospërfillje për to, por futja në Xhenet si dhe frika nga zjarri nuk janë qëllimi final në adhurimin tim për Allahun. Por, ai nuk arriti ta kuptojë dot. Kur e vërejti që ai nuk e kuptoi, ajo vazhdoi duke i thënë: ”A nuk e ke parë, sikur mos të krijonte Xhenetin dhe zjarrin, a nuk do të meritonte të adhurohej? ” Të kuptuarit e lartpërmendur, ka lidhje me rezistencën apo luftën tonë kundrejt egos për tek rruga e Allahut, përmes adhurimit. Kjo gjithashtu, na bën të perceptojmë se ndodhemi në një rrugë përplot me pengesa, e që pengesa më e madhe është egoja jonë, e cila na urdhëron në të keqe. Jemi lajmëruar(nga Kurani dhe suneti) se shpëtimi ynë gjendët në luftën kundër egos urdhëruese në të keqe. Po, pohojmë që rezistenca e saj është e lodhshme dhe se ajo aq shumë na gënjen, na mashtron, shumë nxiton për të kërkuar pozitë tek njerëzit (d.m.th. dëshira e njeriut për ta admiruar të tjerët), dhënia mbas pasurisë, për të qenë i njohur në mesin e njerëzve. Përmes këtyre gjërave, egoja luan me ne. Gjithashtu, ajo nxiton të na fundos në kënaqësitë e kësaj bote, në mënyrë që të bëhemi robër të saj (në vend që të jemi robër të Allahut xh.sh. me praktikim të urdhrave të Tij ne bëhemi praktikues të kërkesave të egos, duke i plotësuar kërkesat e saj, sikurse vjedhja, vrasja etj./sqarim i përkthyesit). Për më tepër, ajo na bënë, që të kemi përshtypjen se nuk mund t`ia dalim dot me të. Dhe nëse biem, nuk mund të ngritemi. Mos i besoni, nga se ajo shumë gënjen. A e keni parë ndonjëherë zbutjen e kalit të egër? A e keni parë atë se si nuk mund të zbutet pa e rrëzuar pronarin e tij disa herë. Nëqoftëse ky pronar dorëzohet, duke thënë se nuk ka dobi prej kësaj përpjekje. Andaj, a mund të zbutet kali, nëse pronari i tij dorëzohet? Në asnjë mënyrë. Por nëse pronari i tij është këmbëngulës, atëherë vendosmëria e tij do ta dërgojë këtë kalë drejt zbutjes, bindjes… Kështu është edhe egoja që urdhëron në të keqe. Nëse, dorëzohemi qysh në rënien (dështimin) e parë, atëherë si do të edukohet, si do të shndërrohet prej egos urdhëruese në të keqe, në ego urdhëruese në të mirë?
A nuk e ka provuar dikush prej jush ndonjë ditë kur ka qenë duke u kthyer prej punës i rraskapitur, duke e ngarë automjetin, paramendon se si do të shtrihet menjëherë në shtrat mbasi të mbërrijë në shtëpi. Ndihet aq i lodhur sa që paramendon se nuk do të mund të mbërrijë në shtëpi. Mirëpo, nëse i telefonon drejtori , ku ai kërkon prej tij që të kthehet në punë, për shkak të një rasti urgjent, si do të ndihet në atë moment? Sigurisht që do të fillojë të ankohet duke paragjykuar për drejtorin, se si mund të kthehem kur unë jam i rraskapitur… Përpiqet që ta lirojë veten e tij nga kjo barrë dhe të vazhdojë rrugën për në shtëpi. Mirëpo, nëse telefonuesi do të jetë e dashura e tij, e cila do ta informojë se si i ka përgatitur një befasi d.m.th. ka mbërri në aeroport dhe se ai duhet të shkoj që ta marrë. Vallë, a do të arsyetohet se jam i lodhur, a do të mendojë çfarë e bëri të vijë në këtë moment? Do t`i largohet e tërë lodhja dhe se është në gjendje të rrijë pa gjumë edhe tri ditë të tjera. Çfarë ndodhi? A nuk e ndiente vetën aq të lodhur sa që do ta kishte të vështirë të ngjitet deri te shtrati? A nuk i fliste egoja për këto gjëra?
Sado që është i lodhur, megjithatë shfaqet një fuqi, e cila ia largon përtacinë, gënjeshtrën, pretendimin se s’ka forcë për të qëndruar dhe në këtë mënyrë do t`i kthehet vullneti dhe dëshira për të bërë diçka. Po këtë lloj fuqie, dijetarët e quajnë “Pasion”, term të cilin e kanë nxjerrë nga Kurani fisnik. Ky pasion, ose paraqitet në formë zemërimi duke u kthyer në shembullin e lartpërmendur, ku ai ishte duke u kthyer në shtëpi mjaft i lodhur, papritmas e godet dikush me veturën e tij dhe fillon ta mallkojë e ta rëndojë me fjalë, kështu qe do të zbresë nga vetura dhe do të filloj grindja. Në këtë moment, do t`i ikë lodhja dhe do të aktivizohet.
Pasioni gjithashtu, personifikohet në lakmi, si në shembullin më poshtë: nëse drejtori do t’i ofronte: “Po u ktheve në punë, do të kesh rritje page! ”.
Po ashtu, pasioni shfaqet edhe në formë të frikës. Sikur t’i thotë se , nëse nuk kthehesh në punë, do të jesh i pushuar. Pra, pasioni i paraqitur si frikë, do t’ia largojë tërë lodhjen. Mirëpo, lloji më i fuqishëm i pasionit, i cili largon të gjitha pengesat tek egoja është fuqia e dashurisë. Njeriu po dashuroi me gjithë qenien e tij, s’do të ketë pengesë mes tij dhe të Dashurit të tij.Për këtë arsye, kur ngrihej Rabia Adeuije (Allahu e mëshiroftë) për të falur namaz nate nga 1000 rekate dhe agjërim të shpeshtë, në lutjen e natës që e bënte, vërehet enigma e vullnetit të saj për të bërë adhurim të shumët: Të dua o Zoti im me dy mënyra dashurie: dashurinë e pasionit dhe dashurinë me të cilën e meriton të duhesh. Të dua me pasion(me shpirt,siç thuhet), për këtë, i përkushtohem përmendjes Tënde dhe askujt tjetër, si dhe dashurinë që e meriton të duhesh, si rezultat i begatisë së shikimit në Ty.
Nëse, zemra mbushet me dashuri, ajo e drejton pronarin e saj drejt atij që e donë. E orienton drejt një qëllimi të lartë, të ngritur e që është lidhja me të Dashurin. Ky koncept i kuptimit të adhurimit, nuk kufizohet në rituale, si namazi, agjërimi, haxhi… Prandaj, ulja juaj këtu me qëllim (nijet) përfitimi diturie është adhurim (ibadet). Më konkretisht ndjenja e dhembjes nga ju, kur shikoni në ekran një fëmijë në kushte të rënda - është adhurim. Kjo ndjeshmëri për të tjerët qoftë edhe për jomuslimanët (më vjen turp kur them edhe për jomuslimanët,sepse në origjinë duhet të ketë bamirësi për çdo krijesë në Tokë). Pejgamberi alejhiselam na ka lajmëruar për gabimtaren (gjynahqaren), e cila ka hyrë në Xhenet për shkak të mëshirës, që ka treguar për qenin e etur, të cilit i dha të pijë ujë me këpucën e saj. Gjithashtu- shkuarja jote në punë për të fituar furnizim hallall, në mënyrë që të të mjaftojë ty dhe atyre që i kë në përgjegjësi - është adhurim. Po ashtu, është adhurim ndërtimi dhe rregullimi në Tokë, detyrë me të cilën është ngarkuar njeriu. Mirëpo, shenja që tregon sinqeritetin në këtë synim është përkufizimi yt në atë, të cilën ta ka lejuar Allahu i Lartësuar. Më tepër se kjo,e që mund të çuditeni;periudha në të cilën shkon për të luajtur me top, ose në ekskursion, mund të jetë adhurim,nëse këtë e ndërlidhë me qëllim të aktivizimit të trupit, për t’iu kthyer bindjes së Allahut.
O ju të rinj, ai që shkon prej jush në klub sporti, me qëllimin për të formuar muskujt , mund të jenë momente adhurimi që të ofrojnë tek Allahu, me kusht që synimi yt të jetë ruajtja e emanetit (porosisë) së trupit, të cilin ta ka lënë në besim. Por, jo të jetë qëllimi yt, ekspozimi i muskujve të tu para tjerave, sepse ky nuk është qëllim i sinqertë. Nëse, paramendon se femra me të cilën dëshiron të lidhesh jetë martesore me të është admiruese e muskujve të tu, pra ti vetëm se ke gabuar në këtë zgjedhje. Ti me këtë e ke poshtëruar femrën, sepse ajo kërkon një njëri, i cili e do, e nderon, nuk e gënjen, nuk luan me ndjenjat e saj, që të jetë i fortë për ta mbrojtur atë e jo t’ia ekspozojë muskujt asaj. Kështu që , nëse ti shkon për ta ruajtur këtë emanet, si dhe për t’i dalë në mbrojtje të vërtetës, atëherë ti vetëm se je në adhurim. Ky koncept madhështor i adhurimit na bënë, që të ngritemi - prej këndvështrimit të namazit (ritual), si një obligim që duhet t’a kryejmë, ose si një barrë, që duhet ta heqim prej supeve për të mos hyrë në zjarr - në këndvështrim se namazi është domosdoshmëri e transmetimit (bartjes) prej adhurimit të Allahut (përmes lidhjes tënde me gjithësinë) në takim special me atë që adhuron. Kur ti ulesh në duke ndjerë se përulja është moment kur ti je më afër Allahut, percepton se ti po përfiton nga realiteti në mënyrë që ta përballosh botën e pavlefshme e cila të rrethon. Kalon nga iluzioni i mendjemadhësisë (përshtypja se ti je i përsosur, ose më shumë se të tjerët, ose posedon gjithçka), tek e vërteta se ti je rob i poseduar. Në rastin kur të paraqiten probleme, vështirësi, brenga në jetë, vije koha e namazit shpëtim për ty, që t’i drejtohesh Allahut dhe të kërkosh ndihmë prej Tij: ”…vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm tek Ti mbështetemi…” (kaptina Fatiha). Përceptimi i këtyre që thamë, të ndërlidhura me dashurinë njëkohësisht, të bënë të fuqishëm (duke qenë me Allahun) në përballimin e pasionit të egos, që të ngritësh lart. Kjo e tëra që thamë,është sa i përket anës kuptimore. Ndërsa sa i përket rrugës, apo anës praktike, themi shkurtimisht për shkak të kohës së pakët që kemi në dispozicion duke e nënvizuar në dy pika: 1. Ndjekja e rrugës së Profetit alejhiselam duke ripërtërirë rrugën e tij në tërë aktet e adhurimit, mirëpo me cilësi dashurie për Të. Kur je duke marrë abdes p.sh., ndjehu me tërë qenien se si merrte abdes I Dashuri im Muhamedi alejhiselam, cilat jane sunetet e tij që i bënte rregullisht? Kjo dashuri për këtë person, të cilin e përsosi Allahu në këtë ekzistencë, të bën ty që të admirosh çdo gjë prezente në qenien e Tij. Ndërsa pika e dytë është shkallëzimi, kur të dalësh prej kësaj ligjërate me vullnet të fortë dhe entuziazëm për t’iu afruar Allahut - vepro gradualisht. Së pari drejtoje këtë vullnet për tek obligimet (5 kohët e namazit) duke iu dedikuar atyre përqendrim të plotë me zemër para se të fillosh me namaz të natës. Pason me sunete të forta, për t’i ardhur radha namazit të natës. Në namaz të natës kërko që të nderohesh me përqendrim dhe përgjërim tek Allahu i Madhëruar. Në lidhje me shkallëzimin në adhurim, Profeti alejhiselam thotë: Me të vërtetë kjo fe është e qëndrueshme, thellohuni në të me mëshirë, sepse kalorësi I cili vazhdon rrugën pa pushuar, dëmton kështu kafshën e vet, si dhe vetë nuk e arrinë cakun që ka për synim. Qëllimi I shkallëzimit është ngritja, apo edukimi I egos d.m.th. dëshire , ose vrull (ne adhurim) me vizion gradual e të matur. Dhe së fundi, lutje, lutje … dhe lexim të biografisë së të devotshmëve, që forcon dëshirën për adhurim. Pejgamberi alejhiselam ka thënë: O Muadh, me të vërtetë unë të dua, kështu që mos e lërë pa thënë mbas çdo namazi: ”O Zot, më ndihmo në përmendjen Tënde, falënderimin Tënd, si dhe përkushtim në adhurim!” Allahume aini ala dhikrike, ue shukrike, ue husni ibadetik.



(Ligjëratë e mbajtur në Kanada, nga dijetari Habib ali Xhefri)
Vjollca Haxhiu