Gjynahu është një term fetar dhe në çdo fe ka një term i cili e shpreh këtë sipas mënyrës së saj.
Kuptimi i këtij termi është moskryerja e urdhrave të shenjta, ose kryerja e ndalesave të cilat rregullojnë marrdhëniet ndërmjet njeriut dhe Krijuesit, njerëzve të tjerë, njeriut me vetveten dhe me të gjitha krijesat e tjera.
A ka njeri pa gjynah?
Profetët kanë cilësinë “Ismet”, e cila do të thotë se “janë të ruajtur nga gjynahet”. Mirëpo megjithë këtë, është pranuar se edhe Profetët mund të gabojnë në jetën e kësaj bote të vështirë. Në lidhje me këtë, Kur’ani i Madhëruar na kujton fjalët e Jusufit (a.s); “Unë nuk e shfajësoj veten time, sepse epshi është shumë nxitës për të keqen, përveç atë që ka mëshiruar Zoti im...” (Jusuf, 53)
Ndërsa Resulullahu (s.a.s) urdhëron e thotë: “ Unë bëj istigfar (lutje për falje) njëqind herë në ditë, lutem që Zoti im të më falë.” Mund të lindë pyetja se; “ Për çfarë bëhet ky istigfar?”. Pra, do të thotë se edhe Profeti i Allahut e ndjen këtë nevojë shpirtërore. P.sh, kur u zbrit ajeti “Abese ue teuella en xhaehu’l ama (Ai vrenjti (fytyrën) dhe u kthye sepse atij i erdhi i verbëri. (Abese,1-2)” çfarë ka ndjerë zemra e Profetit (s.a.s)? Nuk mund ta dijmë. Sepse ndjesia e zemrës së Tij nuk mund të krahasohet me ndjesinë e zemrës së çdo lloj njeriu. Kështu që edhe ndjesia e gabimit është shumë më e ndryshme se e njerëzve të tjerë. Pra, si rrjedhojë, shprehja “Unë bëj istigfar njëqind herë në ditë” padyshim që ka kuptimin e vet shpirtëror. Mbase ky shembull i “gabimit” dhe “istigfarit” i cili jepet nga Ai, njeriu i dërguar si mëshirë për botët, është vetëm e vetëm që të na mësojë neve kuptimin e vërtetë të marrëdhënieve ndërmjet njeriut dhe Allahut brenda dimensioneve të gjynahut dhe pendimit.
Përveç kësaj, Resulullahu (s.a.s) ka udhëruar edhe kështu : “ Nëse ju nuk do bënit gjynahe, Allahu do të krijonte një popull që do të bënte gjynahe, do falte atë.” (Muslim, Teube, 10) Marrëdhënia gjynah-pendim, të cilat zhvillohen si një dimension i natyrshëm i personalitetit njerëzor, duket si një element që e mban gjithmonë gjallë lidhjen e njeriut me Zotin e tij.
Rregullat e mbarëvajtjes së kësaj bote, janë këto:
Për njeriun janë vënë rregulla.
Njeriu nuk do t’i shkelë këto rregulla.
Mirëpo, njeriut i është dhënë një ndjenjë e brendshme imponuese (ego apo nefs) që e shtyn atë të shkelë këto rregulla. Kjo ndjenjë imponuese, në një farë momenti mund ta mposhtë njeriun. Ja pra, në atë moment njeriu duhet të kujtojë Zotin e tij dhe të thotë: “Çfarë bëra?”.
Kështu që jeta e njeriut duhet të shihet brenda këtij ekuacioni...
Këtë mund ta quajmë ndjesi e gjynahut dhe pendimit.
Për njeriun, të mos bërit gjynah është një panoramë e vështirë për t’u imagjinuar. Mirëpo, mosanimi nga gjynahu është një detyrë njerëzore që e kërkon marrdhënia me Allahun.
Kështu që njeriu duhet të gjejë një harmoni. Dhe kjo harmoni duhet të jetë e tillë:
Të mos mësohesh me gjynahun dhe të mos e nënvlerësosh atë, të mos humbësh ndjenjën ndaj gjynahut dhe të mos i harrosh rregullat, të mos harrosh vënësin e këtyre rregullave dhe t’i njohësh këto rregulla, të mos mundohemi që t’i zëvendësojmë këto rregulla me të reja. Nëse i kemi shkelur këto rregulla, duke marrë për bazë marrëdhënien e ligjvënësit me ne, pra që ne ekzistojmë me urdhërin e Tij “KUN” dhe që këtë ekzistencë ia kemi për borxh vullnetit të Tij, pra duke menduar që edhe damarët e qafës tonë janë në dorën e Tij dhe se mund ta kemi fyer Atë, le të mundohemi të ndërtojmë fushën e respektit (ndjenjën e devotshmërisë) me Atë...
Me një këmbëngulje të fortë, Resulullahu (s.a.v.s) e sheh çështjen e gjynahut brenda një kornize shpirtërore...
Çfarë është gjynahu?
Është ajo gjë të cilën zemra jote nuk e pranon.
Konsultohu me zemrën!
Shiko, a ndjen ndonjë shkatërrim, papastërti, rrëshqitje, plagë apo gërrvishtje zemre...?
Ç’është ajo që është shkatërruar? Ç’plagë është? Çfarë ka rrëshqitur? Çfarë është shtypur? Ç’është ajo që ta djeg zemrën? Çfarë është ajo që është zhytur aty? Ajo që të thotë “Ah sikur”? Ç’është ajo gjë që gjithmonë të zgjon ndjenjën “sikur të mos e veproja”?
Në marrdhënien me Krijuesin ndodh diçka kur i kalon caqet...
Duart e tua humbasin kuptimin, gjuha, syri, veshi, zemra dhe mendja jote bien larg qëllimit të krijimit. Ashtu sikur tregon edhe Mevlana i nderuar për padishahun që kishte dalë për gjah dhe në grykën e armës së tij qëndronte një dre i cili i thoshte:
-Allahu nuk të ka krijuar për të më gjuajtur mua...
I Dërguari i Allahut thotë; “ njeriu nuk bën zina, nuk gënjen dhe nuk vjedh duke qënë besimtar”Këto janë gjynahe të mëdha...
Këto fjalë të bekuara nënkuptojnë se, nuk mund t’i kryeni këto veprime duke qënë bashkë me Allahun. Kështu që, kur i veproni këto punë, keni harruar, kujtoni se marrdhëniet me Allahun i keni vënë në një vend ku nuk i shihni.
I nderuari Ibrahim Edhem i përgjigjet kështu një njeriu që i vjen dhe i thotë, “Më jep një këshillë që ta kem vath në vesh”:
“Nëse bën gjynah, mos ha nga mirësitë e Allahut!
Njeriu: - Çdo e mirë në këtë botë është prej Allahut.
Ibrahim Edhem thotë: - Atëherë, a është mirë të hash prej të mirave që të ka dhënë Allahu dhe më vonë të bësh gjynah? Kjo nuk është një cilësi njerëzore.
Ibrahim Edhem vazhdon: - Mos bëj gjynah kur të jesh në tokën e Allahut, largohu!...
Njeriu thotë: - Kjo është më e vështira. Çdo vend është i Allahut, ku të shkoj?
Ibrahim Edhem thotë: - Atëherë, a është mirë të qëndrosh në pronën e Tij dhe të bësh gjynah? Kjo nuk është cilësi njerëzore.Ibrahim Edhem përsëri thotë: - Kur të bësh gjynah, fshihe atë prej Allahut !
Njeriu thotë: - Allahu e di dhe e sheh të fshehtën dhe të hapurën. Si ta fsheh unë atë prej Tij?
Ibrahim Edhem thotë: - Atëherë, a nuk ke turp që ushqehesh me të mirat e Tij, qëndron në pronën e Tij dhe kryen gjynahe aty ku e di se Ai të sheh! Ky nuk është nderi njerëzor.
Ibrahim Edhem vazhdon: - Kur të afrohet vdekja, kërko pak kohë prej engjëllit të vdekjes, në mënyrë që të pendohesh.
Njeriu thotë: - Ai që merr shpirtrat nuk i jep kohë askujt. Jeta është e shkruar, pastaj unë do të jem duke lënguar nga dhimbjet, ku ta gjej kohën?
Ibrahim Edhemi thotë: - Atëherë pendohu pa ardhur marrësi i shpirtit! Mos humb kohë! Si të jetosh, ashtu do të shkosh dhe sipas teje koha e shkuarjes nuk dihet! A është mirë pra, t’i dish këto të vërteta dhe të mos marrësh masat? A nuk është kjo një pakujdesi njerëzore?
Ibrahim Edhem vazhdon e thotë: - Mos iu përgjigj pyetjeve të Munkerit dhe Nekirit (engjëjt e varrit) në varr.
Njeriu thotë: - Si mundet? Ata janë të ngarkuar me këtë detyrë dhe nuk shkojnë pa marrë përgjigje.
Ibrahim Edhem thotë: - Atëherë, a është mirë të rrish e të mos e përgatitësh që këtu përgjigjen e vërtetë që duhet t’u japësh? Ky nuk është botëkuptim njerëzor.
Ibrahim Edhemi vazhdon e thotë: - Në ditën e kiametit, nëse duan të të çojnë në xhehennem, u thuaj “nuk vij”!
Njeriu: - A është e mundur kjo? Se mos më pyesin mua ata! Më kapin për krahu dhe më hedhin drejt e në zjarr.këtu. Cili nga këta të jesh, ashtu vepro !”
Ibrahim Edhemi thotë: - Atëherë, duke qënë se i di këto gjëra, përse bën gjynahe? Ai që do xhennetin në botën tjetër, përgatitet që këtu për xhennet, ndërsa ai që e ka hak xhehennemin, bën gjynahe këtu. Cili nga këta të jesh, ashtu vepro !” (Këshilla të arta, Ahmet Tashgetiren, fq.392, Bot.Erkam)
Për këtë arsye, Imam Gazaliu thotë: “Të tregosh punët e gabuara të dijetarëve, konsiderohet si vrasje”. Gjithashtu thotë: “Të mbulosh gjynahun e të tjerëve është vaxhib (detyrë), por të mbulosh gjynahun e dijetarëve është vaxhib edhe më i rëndësishëm.”
Jetojmë në një kohë kur gjynahu është bërë i lehtë dhe shumë përhapur, kur gjynahet e mëdha i kapin njerëzit dhe popujt dhe i shkundin ashtu siç bën furtuna, kur njeriu e ka humbur rrugën e tij brenda perdeve të pakujdesisë së gjynaheve të vogla, të cilat as që e kuptojnë se i veprojnë, pra në kohën kur kanë harruar lidhjen me Zotin e tyre. Jetojmë në kohën kur rregullat nuk njihen dhe ato që njihen kanë humbur, kohë ku njeriut i ofrohen rregulla të reja të paketuara në ambalazhe të shndritshme, kur është harruar lidhja e këtyre rregullave me Mëshiruesin, Krijuesin dhe Furnizuesin. Jetojmë në një kohë ku aftësia ndiesore e zemrës është atrofizuar. Kur zemrat ndyhen me gjynahe, nuk ndjejnë dhimbje e nuk rënkojnë.
Kjo është një gjëndje shumë e keqe. Në brendësi të njeriut duhet të ketë një vend që të thotë “pyet zemrën”. Duhet të ketë një pikë e cila nuk është ndotur, e cila mund ta ndajë dritën nga errësira.
Sot, duhet t’i kontrollojmë zemrat tona. A ndien ndonjë djegie kur kalojmë caqet? A kërkohet me përmallim pendimi? A ndiejmë dhimbje kur mërzitim Zotin tonë?
A mendojmë për çështjen “Të frikësohesh prej gjynahut”?
A kemi njohur diçka si “Një ditë pa gjynah”? A do të mund t’i çojmë Zotit tonë një ditë të pastër e të shndritshme, ashtu sikundër na i ka dhënë Ai të gjitha ditët në formën e jetës?
Këtë ndjenjë Islami e ngre dhe e lartëson...
E lartëson pendimin si një strehim tek Zoti.
Shikoni si e tregon Muhjiddin ibn Arabiu lidhjen e “një besimtari të vërtetë” me gjynahun:
“ Nuk shfaqet ndonjë gjynah prej besimtarit të vërtetë, pa patur në të ndonjë pjesë të adhurimit. Sepse ti e ke besuar që ai gjynah është kryeneçësi. Atëherë, meqënëse e di mirë se gjynahu që ke kryer është gjynah dhe kryeneçësi, shtoi edhe bindjen.
Nëse bindjes që i shtove i shton edhe istigfar dhe pendim, bindja bëhet edhe më e fuqishme dhe afrimi me Allahun është më i ndjeshëm. Nëse kësaj bindjeje i shtohet një vepër e keqe, mjafton një pjesë e kësaj bindjeje për ta mposhtur atë gjynah. Ajo që të afron më tepër te Allahu, është padyshim besimi. Është gjëja më e vlefshme dhe më e madhe pranë Allahut.”
(Këshilla të arta, Ahmet Tashgetiren, fq. 348, Bot. Erkam)
Ah sikur të ishim të afërt me besimin, pendimin dhe istigfarin, ashtu sikur jemi me gjynahun... Ah! Sikur ta dinim se sa të pakujdesshëm jemi.
Thu 23 Mar 2023 - 2:31 nga 
