Njeriu është krijesë e All-llahut xh.sh. dhe e mbikëqyrur nga Ai. Shpirti e mban njeriun në këmbë dhe derisa ai është në të, i zoti i tij ende mund të marr frymë. Shpirti është dhuratë dhe amanet prej Zotit. Ai duhet të ruhet nga të gjitha të këqijat dhe të kufizohet nga të kënaqurit e tepërt me të mirat e kësaj bote. Njëkohësisht, është i domosdoshëm trajnimi i tij që të ketë frikë dhe shpresë ndaj All-llahut, Krijuesit dhe Mbikëqyrësit të tij.
All-llahu xh.sh. është Ai që frikën dhe shpresën i ka bërë dy poligone në të cilat njeriu bëhet gati për shijimin e të mirave të botës së amshueshme. Duke ditur si kryhet detyra në këto poligone të veçanta, njeriu fluturon drejtë të mirave të pafundme të Zotit të vet, drejt hijeve të zambakëve të xhenneteve të Tij. Kandidati i cili e dëshiron parajsën duhet të kalojë nëpër shumë sfida, sfida të kësaj bote.
Njeriu duhet të ketë frikë ndaj All-llahut xh.sh. me qëllim që të largohet nga të gjitha të këqijat, ngaqë “frika është kamxhik i All-llahut me të cilin Ai drejton robërit e Vet të mësojnë dhe punojnë ashtu që ta fitojnë afërsinë e Tij.”. Duke qenë frika prezent në çdo vepër, trupit dhe organeve të tij nuk i lejohen veprat e shëmtuara, por i mban të bindura ndaj urdhrave të Krijuesit. Kur njeriu nuk ka frikë nuk njeh kufij, bëhet indiferent dhe mëkatar. Njeriu sa më shumë të ketë frikë ndaj All-llahut xh.sh. aq më shumë e njeh Atë. Janë pejgamberët dhe dijetarët ata të cilët i frikësohe(shi)n më së shumti Atij. Muhammedi a.s. ishte betuar në All-llahun xh.sh. se Atë e njeh më së miri dhe se më së shumti i frikësohet. Për dijetarët flasin edhe fjalët e All-llahut xh.sh.: “…Po All-llahut ia kanë frikën nga robërit e Tij vetëm dijetarët…”(Kuran: 35, 28).
Frika mund të ketë disa nivele si: frikë e pamjaftueshme, e tepërt dhe e matur ose mesatare.
Frika e pamjaftueshme e shpie njeriun deri në humbjen e madhe. Njeriu me frikë të pamjaftueshme nuk e njeh mirë Zotin e vet dhe se ka nevojë të ndërtojë veten në suazat e ngritjes intelektuale rreth njohurive fetare duke patur me vete edhe bindjen ndaj Zotit. Vetëm kështu mund të rindërtohet frika e pamjaftueshme në frikë të qëndrueshme mesatare..
Frika e tepërt shpie në dëshpërim dhe pesimizëm. E bën njeriun asket të pa kufi. Në këtë gjendje njeriu mund edhe ta humb veten e tij duke mos patur shpresë në ndihmën dhe faljen e All-llahut xh.sh.
Frika mesatare është ajo e cila e ndërton njeriun në formën më të mirë dhe nuk i lë hapësirë ta humb shpresën në All-llahun xh.sh. pa të cilën edhe nuk ka besim, sepse ndër emrat e Tij janë edhe El-‘Afuww (Mëkatfalësi), Er-Rrahim (Mëshirëploti) etj. Njeriu me frikë mesatare e njeh më mirë Zotin e vet, i di dënimet dhe shpërblimet, ku në bazë të kësaj jeton dhe vepron sipas urdhrave dhe udhëzimeve të Tij.
Sado që të mendojmë se ia kemi frikën All-llahut xh.sh. prap se prap duhet të jemi të kujdesshëm, sepse Ai i njeh më së miri zemrat. Rreth kësaj Fudajl Ibn Iljadi thotë: “Kur të pyesin: A i frikohesh All-llahut? ti heshte përgjigjen, ngase, nëse thua se nuk frikohesh, do të konsiderohesh jobesimtar, ndërsa nëse thua se frikohesh – gënjeshtar.”
Frika ndaj All-llahut njeriun e sjell në binarët e të Drejtës dhe e mëson të largohet nga mëkatet e dëshiruara të dikurshme, ashtu si njeriu largohet nga një gjë kur e kupton se ajo një ditë do ta vrasë. Ata që iu frikuan Atij, Ai u premton pozita të larta në xhennete dhe se janë në rrugë të drejtë; u thotë se do t’i gëzojnë të mirat e Tij: “…udhëzime e mëshirë për ata që kanë frikë ndaj Zotit të tyre.”(Kur’ran, 7, 154). “…All-llahu është i kënaqur ndaj tyre, e edhe ata janë të kënaqur prej Tij. E ky është për atë, që i ka pasur dronë Zotit të vet.” (Kur’an, 98, 8).
Me të priturit dhe të gëzuarit e njeriut për diçka që e dëshiron përkufizohet shpresa. Të priturit për të mirë është shpresë e vërtetë, ndërsa fantazimi i ngjarjeve a gjendjeve janë iluzione. Besimtari gjatë gjithë jetës së tij punon për të ndërtuar një të ardhme më të mirë qoftë në llogarinë e tij personale ose të përgjithshme për të gjithë ummetin (komunitetin musliman). Të punuarit apo të investuarit në diçka për një qëllim të caktuar do të thotë se puna është kryer, ndërsa suksesi është në dorë të Zotit; meqenëse puna është kryer tani lutemi duke shpresuar që vepra të pranohet. Pra, “shpresa…është ajo në të cilën njeriu investon gjithë që është në mundësinë e tij të lirë, ndërsa tjetrën ia lë All-llahut dhe vullnetit të Tij.” – thotë Ahmed Ferid.
Shpresa në diç nënkupton që të kesh ndjenjë dashurie për atë çka shpreson, të kesh frikë në mos përmbushet ajo që shpreson dhe duhet angazhuar në suazat e mundësive për të kontribuar në realizimin e asaj që shpreson.
Të shpresuarit për diç është më shumë e spikatur me rregullin e fundit se duhet kontribuar për të patur të drejtë në shpresë. Rreth kësaj Al-llahu xh.sh. na njofton në Kur’anin famëlartë: “Ata të cilët besuan, ata që u shpërngulën dhe luftuan në rrugën e All-llahut, ata meritojnë të shpresojnë në mëshirën e Tij…”(Kur’an. 2, 218).
All-llahu është Mëshirues dhe i mëshiron njerëzit; duke ditur këtë të shpresojmë në faljen dhe shpërblimin e Tij. Kështu, sepse sikur tërë jetën të bënim vepra të mira përsëri nuk do të mundnim të arrijmë shpërblimin të cilin All-llahu e ka përgatitur për ne, andaj shpresojmë në Mëshirën e Tij, mundohemi dhe veprojmë ashtu si na ka urdhëruar Ai; e gjithë kjo me qëllim që, me mëshirën dhe mirësinë e All-llahut xh.sh. të bëhemi pjesë e Mëshirës së vet Krijuesit. “… e mëshira Ime ka përfshirë secilin send…” (Kur’an, El-Araf, 156).
Shpresa e gjatë e mbyt zemrën, e largon nga të përkushtuarit dhe puna duke e bërë shumë të sigurt për suksese, edhe nëse qëndron duarkryq. Njeriu me shpresë të tepruar është sikur çobani i cili e nxjerr bagëtinë e tij prej stalle dhe kthehet në shtëpi për gjumë; fle deri në mbrëmje dhe zgjohet për t’i mjelë delet, por asnjë dele nuk do të ketë qumësht derisa nuk kullotë; koha e të vjelave të tij është e thatë. Kështu është edhe me atë që shpreson gjatë, e nuk merr guximin të veprojë, kur të llogaritet para Krijuesit të tij.
Duke e njohur mirë All-llahun xh.sh., duke qenë besimtar i devotshëm, Imam Shafiu r.a. (All-llahu e mëshiroftë), në prag të vdekjes kishte thënë në vargje: Shpresa zemrën ma forcoi dhe medh’hebët janë të ngushtë,/ Të gjitha shpresat në faljen Tënde i ka mbështetur./ Mëkatet më janë bërë të mëdha,/ por, kur i krahasova me faljen Tënde, Zot,/ e pashë se ajo është më e madhe se ata.
Besimtari duhet ta gjejë veten e tij mes frikës dhe shpresës; sepse, pa patur frikë ndaj All-llahut xh.sh. njeriu nuk llogaritet besimtar por mohues e kryelartë; pastaj pa patur shpresë në Mëshirën e Tij do të thotë se nuk i pranon fjalët e Zotit kur i përgëzon për shpërblime të mëdha robërit e Tij, andaj nuk është më besimtar.
Duhet ditur se All-llahu xh.sh. është Ndëshkues i rreptë dhe Mëshirues i madh e Mëkatfalës. “Njoftoi robërit e Mi se vërtet Unë jam Ai që fal shumë dhe mëshirues i madh. Po (njoftoji) se edhe dënimi Im është ai dënim i dhembshëm.” (El-Hixhr, 49-50).
Thu 23 Mar 2023 - 2:31 nga 
