Viti i Ri është një festë pagane. Prejardhja e kësaj feste në Europë është nga Roma e lashtë pagane. Në Perandorinë Romake kjo festë kremtohej për nder të hyjnisë Jan (Janus), prej të cilit rrjedh emri i muajit të parë të vitit - janari!
A ka kuptim që popujt me besim monoteist, siç jemi edhe ne, shqiptarët, të urojmë e të kremtojmë një festë pagane? A keni menduar ndonjëherë rreth kësaj çështje?
Nëse nuk keni menduar, atëherë shtrohet pyetja: Deri kur duhet të pranojmë, pa menduar, çdo gjë që të tjerët, si në sofër, përpara na kanë shtruar…?!
O NJERI! Ç’ËSHTË KY, VITI I RI?
Viti i Ri është një festë pagane. Prejardhja e kësaj feste në Europë është nga Roma e lashtë pagane. Në Perandorinë Romake kjo festë kremtohej për nder të hyjnisë Jan (Janus), prej të cilit rrjedh emri i muajit të parë të vitit - janari!
A ka kuptim që popujt me besim monoteist, siç jemi edhe ne, shqiptarët, të urojmë e të kremtojmë një festë pagane? A keni menduar ndonjëherë rreth kësaj çështje?
Nëse nuk keni menduar, atëherë shtrohet pyetja: Deri kur duhet të pranojmë, pa menduar, çdo gjë që të tjerët, si në sofër, përpara na kanë shtruar…?!
Prejardhja e Vitit të Ri
Prejardhja e Vitit të Ri e ka burimin në Babiloni, Azi. Babilonasit paganë, 4000 vjet para, e festonin ndërrimin e viteve në ditën e Pranverës, kur Hëna ishte e plotë, kur nata e dita janë të barabarta, kur natyra rilindë mbas dimrit të gjatë…
Në Evropë, në gjithë hemisferën perëndimore edhe përtej Atlantikut, kjo festë pagane e ka prejardhjen nga Roma antike pagane, para 2000 vjetëve… Në vitin 274, Imperatori romak pagan, Aurelian-i, e shpalli 25 dhjetorin: Natalis Solis Invicti (Festa e Diellit të Pamposhtur), që kremtohej në gjithë Perandorinë Romake. Kjo e ka prejardhjen nga hyu pagan i iranianëve të lashtë, i cili quhej Mithra, hyu pagan iranian i dritës, që besohej se kishte lindur më 25 dhjetor! Kjo festë pagane kremtohej një javë, deri me 1 janar, tani për nder të hyjnisë Jan (Janus), hyu i dyerve dhe hyrjeve, prej të cilit e ka prejardhjen emri i muajit të parë të vitit-Janari, që është dera, hyrja në Vitin e Ri…! Pra, kjo festë e lashtë pagane, në Perandorinë Romake, zgjaste një javë.
Një historian perëndimor, J.M. Wheeler, në librin e tij: Paganism in the Christian Festivals, (Paganizmi në Festat Kristiane) ndër të tjera, shkruan: “Të gjithë festonin dhe gëzonin, puna dhe tregtia ishin pezulluar tërësisht. Shtëpitë ishin zbukuruar me bredha, pisha, me dafina dhe me bimë e pemë, me blerim të përhershëm; midis miqve shkëmbeheshin dhurata e vizita. Ishte një periudhë gëzimi dhe dashamirësie dhe populli jepej pas çdo lloj argëtimi…”
Pse ndodhnin këto? Pse gëzoheshin, argëtoheshin…? Sepse popujt paganë evropianë besonin se kur ditët shkurtoheshin, e dita më e shkurtër bie me 21 ose me 22 dhjetor, ata mendonin se Dielli-zoti është sëmurë dhe porsa dita fillon të zgjatët ata gëzoheshin dhe festonin, duke besuar se Dielli-zoti i tyre po shërohet, po forcohet dhe vera po afrohet! Ky besim i verbër pagan ishte i përhapur ndër popujt evropianë, por që ka prejardhje nga egjiptasit e lashtë paganë, të cilët e adhuronin hyun pagan Ra, hyu i agrikulturës, por që vjen nga besimi pagan iranian i Mithras, hyu pagan kushtuar Diellit të pamposhtur…! Edhe sot e kësaj dite, në mijëvjeçarin e tretë, në shumë vende të botës, kjo festë kremtohet me madhështi, njerëzit argëtohen, gëzohen, tranohen…!
Për nder të kësaj feste pagane zbukurohen, dekorohen shtëpitë, fshatrat, qytetet me bredha, pisha, me blerim të përhershëm, nga njerëzit e përkohshëm dhe populli, siç dihet, jepet pas çdo lloj argëtimi-deri te shfrenimi…! Përse zbukurohen, dekorohen shtëpitë, fshatrat, qytetet, me bredha, pisha? Sepse popujt paganë, para krishterimit, pemët e gjelbërta, siç janë bredhi, pisha, të cilat tërë vitin e ruajnë blerimin e tyre, ngjyrën e tyre, edhe në dimër, besonin se këto pemë kishin diçka hyjnore, dhe adhuroheshin për qëndresën e tyre, si diçka e shenjtë, prandaj porsa fillonte dimri i dekoronin, i zbukuronin, duke menduar, duke besuar se, meqë ato i qëndrojnë dimrit të ftohtë e të gjatë, do t’i ndihmojnë edhe atyre të mjerëve të qëndrojnë…! A ka kuptim që popujt me besim monoteist, siç jemi edhe ne , shqiptarët, qofshin të krishterë apo muslimanë, të presim, të kremtojmë, të gëzohemi, të tranohemi për një festë pagane, siç është Viti i Ri?
Paganizmin e gjykon Bibla, paganizmin e gjykon Kur’ani, që janë dy libra hyjnorë, më të lexuar, më të përhapur, më të nderuar në rruzullin tokësor.
Ç’është paganizmi?
Paganizmi është një term me prejardhje nga gjuha latine. Rrjedh nga fjala "paganus", që ka kuptimin: "banor i fshatit, fshatar, fshatarak…" Këtë term për herë të parë e përdorën të krishterët, në shekullin e IV-të… Krishterimi në fillim u përhap nëpër qytete të Perandorisë Romake, kurse nëpër fshatra përhapja ishte shumë e ngadalshme, tepër e vështirë. Për këtë shkak, krishterët e qyteteve i quanin fshatarët me termin paganë, një fjalë përbuzëse, meqë fshatarët ende nuk e kishin pranuar Krishterimin… Sot termi pagan ka disa kuptime, por më kryesori është: "Paganë janë të gjithë ata që nuk i përkasin besimeve monoteiste, të cilat janë: Hebraizmi, Krishterimi dhe Islami. Termi pagan është në përputhje me termin islam: "mushrik, qafir…"
Sot në rruzullin tokësor jetojnë mbi gjashtë miliardë banorë, prej tyre rreth 45% janë paganë, të cilët quhen me termin e ri: "neopagan". Në hemisferën perendimore, Neopaganët dhe Neopaganizmi i tyre rrënjët i kanë te Rilindja Europiane, e cila kishte synim dhe qëllim kryesor ringjalljen e paganizmit Greko-Romak…
Në kohën moderne, tani post-moderne, termin neopagan (paganët e rinj) e përqafojnë haptazi dhe në heshtje të gjithë ateistët, agnostikët, humanistët, liberalët…
Neopaganët modern nuk besojnë në Shpallje Hyjnore, por adhurojnë: Nënën Natyrë, Tokën, Qiellin, Diellin, Hënën, krijesat, por jo Krijuesin…
Neopaganët modernë janë në vazhdimësi me besim, simbole, rite e festa sikur paganët e lashtë: grekët, romakët, egjiptasit, sumerët, babilonasit… Ateistët, agnostikët, humanistët, liberalët…që janë neopaganë modern kanë ndikim të fuqishëm në hemisferën perendimore, në veçanti ky ndikim shtrihet edhe përmes festave të ndryshme pagane, të cilat janë burim i pashterrshëm hutimi, fitimi…
Shqiptarët në trojet e veta etnike, në veçanti shqiptarët muslimanë, nga padituria, nga lakmia…, vitëve të fundit, nën ndikimin e tyre kanë filluar të kremtojnë festat pagane: Ditën e të Dashuruarve (Shën Valentinin), Ditën e Verës, në Elbasan dhe në Tiranë, organizue nga Bashkia e Kryeqytetit, Ditën e Shën Gjergjit, Natën e Shtrigave, Ditën e të Vdekurve dhe në veçanti festën e Vitit të Ri…
Viti i Ri dhe shqiptarët
Në të kaluarën shqiptarët nuk e kishin traditë të kremtonin Vitin e Ri. Kjo festë pagane iu «imponua» shqiptarëve nga regjimi komunist-ateist, nën ndikimin e me nxitjen e shtypit, radios e televizionit, që ishin vegla të fuqishme në duart e tyre të plakura, por të përgjakura…
Ish-diktatorët e kuq, për hir të kësaj feste, ngrenin dolli me venë e raki, jepnin intervista, mbanin fjalime, ku i përmendnin me theksim «fitoret»,«sukseset» në të gjitha fushat, në të gjitha frontet, nën flamurin e partisë... Hanin e pinin ish-diktatorët e kuq, ngrenin gotat me venë e raki, ndërsa populli s’kishte as ujë, as bukë m'u ngi….
Ata hanin e pinin…, kurse popullit të shkretë - veç shpirti i kishte mbetë...!
Disa, do të thonë: tani jemi në Evropë, jemi në liri, në demokraci dhe gëzojmë të drejtën të kremtojmë Vitin e Ri! Po, sigurisht e gëzoni, por një ditë do të vajtoni...! Po, sigurisht, keni të drejtë, por e drejta juaj nuk do të thotë se po veproni drejt...!
Shën Pali, në letrën dërguar Efesianëve, ndër të tjera, shkruan: “…Përbehem në Zotin: mos jetoni sikurse jetojnë paganët me mendje të errërsuar, larg nga jeta e Hyut, për shkak të paditurisë që është ndër ta për arsye të trashamanisë së zemrës së tyre. Vetveten e kanë bërë të pandjeshëm, u dhanë mbas shfrenisë, në mënyrë të shtyrë prej lakmisë, të bëjnë çdo poshtërsi.” (Bibla, Efesianëve, 4:17-20)
Në Kur’an shkruan:
«O besimtarë, mos bëni asgjë para (se të orientoheni në udhëzimet e) Zotit dhe të dërguarit të Tij, kini kujdes All-llahun, se me të vërtetë All-llahu i dëgjon dhe i di të gjitha». (Kur'ani, 49:1)
Drejtësi është vetëm Fjala Hyjnore; nëse nuk e përfillim në jetën e përditshme, atëherë, përditë do të kemi dështime, zhgënjime, shqetësime, ...! Aty ku është Fjala e Tij, aty ka Dritë, Liri. Aty ku Drita, Liria mungon, aty errësira sundon…
Thu 23 Mar 2023 - 2:31 nga 
